Ciemieniucha to problem przede wszystkim niemowląt i małych dzieci do około 2.-3. roku życia, co wynika z niedojrzałości gruczołów łojowych ich skóry. Objawia się w postaci żółtawych tłustych łusek we włosach przypominających łupież, które z czasem robią się coraz grubsze i złuszczające się. W ich miejsce powstają kolejne. Zdarza się, że tworzy się na skórze skorupka, pokrywająca owłosioną część głowy.

Aby pozbyć się problemu, trzeba ciemieniuchę systematycznie wyczesywać. Mimo tego lubi powracać szczególnie u dzieci z alergią i atopowym zapaleniem skóry (AZS). Ciemieniucha jest rodzajem łagodnego łojotokowego zapalenia skóry, powstaje w wyniku nadmiernego wydzielania się łoju (sebum), ale nie swędzi, nie jest bolesna i bezpośrednio groźna dla zdrowia, tyle tylko, że nieestetycznie wygląda.

Jak najbardziej zaleca się ciemieniuchę usuwać, gdyż zaniedbanie może doprowadzić do powstania stanu zapalnego skóry i rozwinięcia się infekcji bakteryjnej lub grzybiczej. Ciemieniucha lubi także się rozprzestrzeniać na inne części ciała tj. na twarz, brwi, uszy, szyję, tułów oraz okolice pieluszkowe.

Najczęściej zwalcza się ją za pomocą codziennego mycia głowy szamponem i nacierania skóry głowy oliwką. Taka systematyczna pielęgnacja zwykle wystarcza, aby problem znikł w ciągu kilku tygodni lub miesięcy.

 

Jeżeli dojdzie do stanu zapalnego skóry, wtedy na skórze pojawiają się:

  • sączące wykwity,
  • obrzęk,
  • swędzenie,
  • zaczerwienienie w miejscach występowania stanu zapalnego.

 

Nawracająca często ciemieniucha może być sygnałem, że:

  • dziecko jest alergikiem,
  • doszło do infekcji skóry,
  • zakażenia grzybem drożdżakiem z rodzaju Malassezia,
  • używany jest niewłaściwy, uczulający kosmetyk.

 

Leczenie nawracającej ciemieniuchy

Leczenie ciemieniuchy w przypadku jej nawrotów jest analogicznego do tego, jakie zazwyczaj jest stosowane przy usuwaniu jej u niemowląt. Polega ono na zastosowaniu czterech kroków pielęgnacyjnych, które należy stosować regularnie przez kilkanaście dni:

  1. rozmiękczanie łusek– nie wolno ich szorować, zdrapywać lub skubać; należy je zmiękczyć oliwką dla niemowląt lub inną oliwką, np. oliwą z oliwek lub olejem kokosowym nakładając na głowę dziecka nawet na kilka godzin przed kąpielą. Spowoduje to, że łuski staną się miękkie i dadzą łatwo się wyczesać.
  2. usuwanie– rozmiękczone łuski należy bardzo delikatnie wyczesać szczoteczką z miękkim włosiem (nigdy nie grzebieniem, może to bowiem doprowadzić do zadrapań, a to otwarta droga dla drobnoustrojów).
  3. pielęgnacja – głowa dziecka może być myta specjalnym szamponem na ciemieniuchę; są także szampony lecznicze, jednak ich stosowanie wymaga lekarskiej porady.
  4. obserwacja – należy uważnie przyglądać się wszelkim zmianom i konsultować je z pediatrą dziecka.

 

Leczenie nawracającej ciemieniuchy u lekarza

Kiedy pomimo stosowania systematycznych zasad pielęgnacji skóry z ciemieniuchą jej problem nie znika, konieczne jest podjęcie leczenia dermatologicznego.Lekarz może zdecydować o zastosowaniu:

  • leków przeciwgrzybiczych – w sytuacji gdy mamy do czynienia z namnażaniem się drożdżaka Malassezia lekarz może przepisać lek w postaci kremów i szamponów np. Clotrimazol, Nystatynę lub Natamycynę,
  • kremu ze sterydem,
  • kremu będącego połączeniem sterydu i preparatu przeciwgrzybiczego.

Przy nawracającej ciemieniusze należy też wykluczyć choroby, które mogą być przyczyną dolegliwości. Chodzi o ustalenie, czy dziecko nie cierpi na:

  • alergię pokarmową –uczulenie na mleko krowie, jaja, czekoladę, seler może się objawić w postaci ciemieniuchy,
  • atopowe zapalenie skóry– AZS często powoduje np. ciemieniuchę na brwiach dziecka.

Bibliografia:

  • Buczek A., Wcisło-Dziadecka D., Sierant K., Brzezińska-Wcisło L., Co nowego w etiologii i terapii łojotokowego zapalenia skóry, Borgis – Postępy Nauk Medycznych 1a/2018, s. 49-54